هیپوترمی یا سرما زدگی

بسیاری از مردم تصور می کنند که سرمازدگی تنها زمانی اتفاق می افتد که در اثر سرما، خون رسانی به اندام های بدن انجام نشده و موجب قطع عضو خواهد شد. این در حالیست که شدید ترین حالت سرمازدگی در این مرحله اتفاق می افتد.

سرمازدگی که به اصطلاح لاتین Hypotermi گفته می شود به معنای کاهش شدید دمای بدن است. در زمانی که دمای بدن به شدت کاهش می یابد فرد دچار عوارضی خواهد شد که نشان دهنده ی سرمازدگی یا هیپوترمی است. شاید یکی از زمان های پر خطر برای مواجهه با هیپوترمی ورزش کردن در زمستان است. در کوهنوردی به دلیل کاهش دما در ارتفاعات بلند، این اتفاق بیشتر می افتد و در صورتی که کوهنوردی در زمستان انجام شود، احتمال وقوع هیپوترمی افزایش می یابد.

منظور از کاهش دمای بدن در هیپوترمی، دمای کمتر از 35 درجه سانتی گراد است. اما شاید با خود بگویید که دمای دست و پاهای شما گاه به کمتر از این درجه هم می رسد اما سرمازدگی اتفاق نخواهد افتاد. این امر به این خاطر است که منظور از دمای مرکزی بدن، دمای درون بدن و از جمله دهان است.

اگرچه هیپوترمی در بدن انسان علل مختلفی دارد و ممکن است در اثر بیماری های مختلف نیز باشد اما در کوهنوردی برای ورزشکاران سالم این احتمال بیشتر است. مجاورت بدن انسان با رطوبت و دمای پایین و پوشش نامناسب در کوهنوردی موجب می شود تا هیپوترمی برای ورزش کاران این رشته ورزشی ایجاد گردد.

در زمانی که سرمازدگی ایجاد می شود، دمای بدن کاهش یافته و با هر درجه کاهش، آسیب بیشتری به سلول های بدن وارد خواهد شد. در این هنگام، بدن انسان برای دفاع کم کم سطح فعالیت خود را کاهش داده و در حالت هایپوترمی شدید، خونرسانی به برخی از اعضای بدن را متوقف خواهد کرد.

در صورت مشاهده ی علائم اولیه ی سرمازدگی می بایست اقدامات اولیه برای کنترل و جلوگیری از کاهش دما را انجام داد زیرا در حالت های شدید احتمال بازگشت عضو به صفر می رسد. در پزشکی هیپوترمی را به سه مرحله تقسیم می کنند که هیپوترمی خفیف، متوسط و شدید نامیده می شوند.

در هنگام مواجهه با هایپوترمی نباید بدن فرد را سریعا گرم نمود بلکه باید این عمل به صورت تدریجی انجام شود. از طرفی با کاهش سطح تنفس فرد، می بایست احیا به سرعت انجام شود تا فرد از کمای کامل نجات یابد.

گرم کردن بدن از طریق محافظت بدن از سرما و یا مصرف مواد غذایی گرم نیز توصیه می گردد.

اگرچه علائم یخ زدگی و هایپوترمی بسیار شبیه هستند اما در یخ زدگی امکان بازگشت اندام آسیب دیده صفر خواهد بود. در واقع در این حالت، منجمد شدن آب سلولی، مرگ واقعی را ایجاد می کند و احیای اعضای آسیب دیده بدن غیر ممکن خواهد شد.

کارشناسان معتقدند که کوهنوردان قشر عظیمی از مردم هستند که با این خطر مواجه بوده و باید راه حل هایی برای پیشگیری و درمان به آن ها آموزش داده شود. به خصوص در فصول سرما رعایت نکات ایمنی و جلوگیری از ایجاد خستگی زیاد در این رشته، تاثیر مناسبی روی کاهش خطر سرمازدگی کوهنوردان خواهد گذاشت.