اولین دانشگاه جهان | گندی‌شاپور – افتخار تاریخ ایران

معرفی دانشگاه گندی‌شاپور

دانشگاه گندی‌شاپور، که به باور بسیاری از پژوهشگران، نخستین دانشگاه جهان به‌شمار می‌رود، در حدود ۱۸۰۰ سال پیش در خوزستان امروزی، در دوره ساسانیان، به فرمان شاپور یکم بنیان‌گذاری شد. این مرکز علمی در شهر گندی‌شاپور (در نزدیکی دزفول امروزی) تأسیس شد و به‌زودی به یکی از مهم‌ترین مراکز علمی، فرهنگی و پزشکی جهان باستان تبدیل گشت.

تاریخچه و بنیان‌گذاری

شاپور یکم، پادشاه مقتدر ساسانی، پس از پیروزی‌های متعدد بر امپراتوری روم، تصمیم گرفت مرکزی علمی ایجاد کند که دانشمندان سرزمین‌های گوناگون در آن گرد هم آیند. این دانشگاه نه‌تنها محلی برای آموزش علوم پزشکی، فلسفه، نجوم و ریاضیات بود، بلکه کتابخانه‌ای عظیم و بیمارستان آموزشی نیز در دل خود جای داده بود.

اهمیت علمی و فرهنگی گندی‌شاپور

گندی‌شاپور به‌عنوان یک دانشگاه بین‌المللی در آن زمان، محل تجمع دانشمندان ایرانی، یونانی، هندی و سریانی بود. ترجمه آثار علمی از زبان‌های مختلف به پهلوی و سریانی در این مرکز انجام می‌شد و بسیاری از آموزه‌های پزشکی و فلسفی آن به تمدن اسلامی و سپس اروپایی منتقل شد.

پزشکان گندی‌شاپور با رویکردی علمی به مطالعه بدن انسان، داروسازی، و درمان بیماری‌ها می‌پرداختند و آموزش پزشکی به‌صورت ساختاریافته، با تمرین عملی در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه انجام می‌گرفت.

زوال و تأثیرات ماندگار

با حمله اعراب به ایران و فروپاشی امپراتوری ساسانی، دانشگاه گندی‌شاپور نیز به‌تدریج رو به افول گذاشت. اما تأثیر آن بر دانشگاه‌های اسلامی مانند بیت‌الحکمه در بغداد، بی‌نظیر بود. بسیاری از ساختارهای علمی دوره اسلامی، ریشه در گندی‌شاپور داشتند.

گندی‌شاپور در حافظه تاریخی ایران

امروزه، گندی‌شاپور نماد عظمت علمی ایران باستان و افتخار ملی محسوب می‌شود. با اینکه از بناهای آن چیز زیادی باقی نمانده، اما نام آن همچنان در حافظه تاریخی و فرهنگی ایران زنده است.